Details
Reproduction
InventarnummerFLM-15-0021
TitelSchilderij in olieverf getiteld 'Gezicht op het buiten Vierhuis aan de Ee', gemaakt door Jacob Bonga
Hersteller Jacob Symons Bonga
BeschreibungBetreft een olieverfschilderij met brede lijst voorstellende 'Gezicht op het buiten Vierhuis aan de Ee'. Dit buiten stond nabij Leeuwarden en werd ten tijde van het schilderen bewoond door weduwe mevrouw H. Sybouts. Het doek is geschilderd in 1843 door Jacob Symons Bonga (Dokkum 1758- 1848 Leeuwarden), schilder en tekenaar van landschappen, stadsgezichten en portretten. Het buiten 'Vierhuis' is rond 1758 ook geschilderd door Gerhardus du Pon (1746-1777), bekend van beschilderde behangsels in woningen van de rijkeren van de 18e eeuw.
Het is ‘Vierhuis’, een kop-hals-rompboerderij met een voorhuis als een luxe buiten, een kleine state. Vermoedelijk had het de functie van herenverblijf waar de eigenaars uit de stad zich konden verpozen. Rond de boerderij lagen 48 pondematen (circa 16 ha.) grond. Toen Du Pon z’n kwasten hanteerde, stond ‘Vierhuis’ er eigenlijk nog maar pas: "Den grondsteen van dit Huis lag in Isabella’s hand. Zij stelde: Het herbouwde Vierhuis wagt van God den milden zegen/In ’t kweeken van het vee, en ’t bloeijen van het land/Hierin is ’s Landsman’s steun en ’s Landsheer’s heil gelegen/Den 26e Maij 1758". Daarna volgt nog "Herbouwd 1890" ter aanvulling, waarmee meteen het jaar is genoemd waarin de boerderij van de schildering werd vervangen door de huidige mooie stelpboerderij. De geciteerde tekst vormt de inscriptie op een gevelsteen in de zuidgevel van die stelp.
Aan de beide werken van Du Pon en Bonga is te zien dat er veranderingen aan het gebouw hebben plaats gevonden.
Zelfs ondanks de relatieve ‘onscherpte’ van Du Pons schildering is goed te zien dat ‘Vierhuis’ uit 1758 bijzondere elementen had, bijvoorbeeld een hoog opgaande, gemetselde dakkajuit met zijlichten en een bekronend kuifstuk, die zo op het eerste gezicht veel weg heeft van de in Lodewijk XV-vormen opgetrokken kajuit op Zuidergrachtswal 14 in Leeuwarden. Het voorterrein was gescheiden van het jaagpad door een smeedijzeren hek; links vooraan bevindt zich de ingang van twee vierkante penanten met een draaihek ertussen. De situatie anno 1999 refereert zonder twijfel aan de oude en de bestaande gemetselde boogbrug waar men de ‘gracht’ oversteekt, en heeft beslist een redelijke ouderdom.
Op schilderij van Bonga uit 1843 is hetzelfde voorhuis te zien als op de schildering van Du Pon. De vensters zijn echter gemoderniseerd tot zes- en achtruiters en in plaats van een kuif heeft de kajuit een bekroning van een segmentvormig tympaan gekregen.
Valt te betreuren dat het oude ‘Vierhuis’ is verdwenen, de neo-renaissancistische stelpboerderij die er laat negentiende eeuw in opdracht van Jan Keimpes Terpstra en Minke Schaafsma voor in de plaats kwam is ook niet onaardig. De voorgevel heeft een licht risalerende middenpartij die wordt bekroond door een mooie kajuit met een attiek, voorzien van hoekobelisken, en met wangen, pilasters, een doorbroken fronton en een zinken pinakel. De woningentree is opgenomen in het middenelement en rechts daarvan lag oorspronkelijk de molkenkelder met een insteek. Het met blauw geglazuurde, gegolfde Friese pannen belegde schilddak wordt bekroond door uileborden in zwanelhalsvorm. Het woongedeelte kent nog verschillende originele interieurelementen zoals paneeldeuren, beddenschotten en een schoorsteenmantel.
Het is ‘Vierhuis’, een kop-hals-rompboerderij met een voorhuis als een luxe buiten, een kleine state. Vermoedelijk had het de functie van herenverblijf waar de eigenaars uit de stad zich konden verpozen. Rond de boerderij lagen 48 pondematen (circa 16 ha.) grond. Toen Du Pon z’n kwasten hanteerde, stond ‘Vierhuis’ er eigenlijk nog maar pas: "Den grondsteen van dit Huis lag in Isabella’s hand. Zij stelde: Het herbouwde Vierhuis wagt van God den milden zegen/In ’t kweeken van het vee, en ’t bloeijen van het land/Hierin is ’s Landsman’s steun en ’s Landsheer’s heil gelegen/Den 26e Maij 1758". Daarna volgt nog "Herbouwd 1890" ter aanvulling, waarmee meteen het jaar is genoemd waarin de boerderij van de schildering werd vervangen door de huidige mooie stelpboerderij. De geciteerde tekst vormt de inscriptie op een gevelsteen in de zuidgevel van die stelp.
Aan de beide werken van Du Pon en Bonga is te zien dat er veranderingen aan het gebouw hebben plaats gevonden.
Zelfs ondanks de relatieve ‘onscherpte’ van Du Pons schildering is goed te zien dat ‘Vierhuis’ uit 1758 bijzondere elementen had, bijvoorbeeld een hoog opgaande, gemetselde dakkajuit met zijlichten en een bekronend kuifstuk, die zo op het eerste gezicht veel weg heeft van de in Lodewijk XV-vormen opgetrokken kajuit op Zuidergrachtswal 14 in Leeuwarden. Het voorterrein was gescheiden van het jaagpad door een smeedijzeren hek; links vooraan bevindt zich de ingang van twee vierkante penanten met een draaihek ertussen. De situatie anno 1999 refereert zonder twijfel aan de oude en de bestaande gemetselde boogbrug waar men de ‘gracht’ oversteekt, en heeft beslist een redelijke ouderdom.
Op schilderij van Bonga uit 1843 is hetzelfde voorhuis te zien als op de schildering van Du Pon. De vensters zijn echter gemoderniseerd tot zes- en achtruiters en in plaats van een kuif heeft de kajuit een bekroning van een segmentvormig tympaan gekregen.
Valt te betreuren dat het oude ‘Vierhuis’ is verdwenen, de neo-renaissancistische stelpboerderij die er laat negentiende eeuw in opdracht van Jan Keimpes Terpstra en Minke Schaafsma voor in de plaats kwam is ook niet onaardig. De voorgevel heeft een licht risalerende middenpartij die wordt bekroond door een mooie kajuit met een attiek, voorzien van hoekobelisken, en met wangen, pilasters, een doorbroken fronton en een zinken pinakel. De woningentree is opgenomen in het middenelement en rechts daarvan lag oorspronkelijk de molkenkelder met een insteek. Het met blauw geglazuurde, gegolfde Friese pannen belegde schilddak wordt bekroond door uileborden in zwanelhalsvorm. Het woongedeelte kent nog verschillende originele interieurelementen zoals paneeldeuren, beddenschotten en een schoorsteenmantel.
Datum 1843 - 1843
Objektbezeichnungschilderij
Sachgruppeafbeeldingen
Format
hoogte: 52 cm
breedte: 65 cm
diepte: 5 cm
breedte: 65 cm
diepte: 5 cm